Bu yazımda sizlere zuhruf süresinin 45.ayetinde bulunan peygamberlere sor kelimesinin manasını tefsirlerden alıntı yaparak paylaşmak istiyorum.
Zuhruf 45:
Ves’el men erselan min kablike min rusulina,e’ce’dna min duni’r-rahmani aliheten yu’bedun(Senden önce gönderdiğimiz peygamberlerimize (ümmetlerine)sor!)
Burada senden önce gönderdiğimiz peygamberlerin ümmetlerine ve din alimlerine sor!
Nitekim diğer bir ayette de şöyle denilmektedir: “senden önce kitap okuyanlara sor! (feseli’lleziyne yujraüne’l-kitabe min kablik) (yunus;94)
Bu mecazi ifadenin (peygamberlerimize sor) kullanılması,sual konusu olan şeyler,onların ümmetlerinin ve din alimlerinin uydurdukları şeyler olmayıp fakat peygamberlerin bizzat ifade ettikleri sözler olduğuna dikkat çekmek içindir.
(ebussuud tefsiri ,kuran-i kerim’in meziyetlerinin akli selime açıklanması,Boğaziçi yayınları,c.2 syf.5222)
Birinci görüş:
Bu, “Ehli kitabın,Tevrat ve İncil’e mensup olmuşlarından mü’minlerine sor,onlar sana,hiçbir peygamberin dininde putlara tapmanın yer almadığını söyleyeceklerdir.binaenaleyh bu husus bütün peygamberlerin ittifak ettiği bir husus olduğuna göre,müşriklerin bunu,Hz.Muhammed (sas)’e bir buğz sebebi kılmaları gerekir” demektir.
İkinci Görüş:
Ata ,İbn Abbas (ra)’ın şöyle dediğini rivayet etmiştir: “Hz.Muhammed (sas) Miraç için Mescid-i Aksa’ya götürülünce,Allah-u teala ,Hz. Muhammed (sas) için,Hz.Adem (as) ‘i ve zürriyetinden gelen büyün peygamberleri diriltti.Cebrail (as) ezan okudu ,sonra da kamet getirdi, “ Ey! Muhammed,öne geç ve onlara namaz kıldır..” dedi.Hz.Peygamber namazını bitirince,Cebrail (as) ona , “ Ey! Muhammed , “senden evvel gönderilen peygamberlere ,o Rahman’dan başka tapılacak tanrılar ,yapılmış mı sor?” dedi…Hz.peygamber (sas) de, “ Hiçbir şey sormuyorum,çünkü bunda şüphem yok” cevabını verdi.
“sor” Burada “ Araştır ,Düşün” manasındadır
Üçüncü görüş:
Sorma mümkün olmayan bir hususta, “sor” demek ile, “ bak,araştır,istidlalde bulun” manası kastedilir ki,bu tıpkı bir kimsenin “ yeryüzüne, “ nehirlerini kimin kazdığını ,ağaçlarını kimin diktiğini ve meyvelerini kimin topladığını sor.Eğer o sana diliyle cevap vermezse bile,lisan-ı haliyle cevap verir” demesi gibidir.İşte burada ,Hz.Peygamber (sas) ‘in kendinde önce geçmiş peygamberlere bir şeyler sorması (aklen) imkansızdır.dolayısıyla bu ifade , “ bu meseleyi aklınla araştır,anlayışınla incele…” manasındadır.Allah en iyi bilendir.
(Fahruddin Er-Razi,Tefsir-i Kebir-Mefatihu’l-Gayb,Huzur Yayınevi,C.19,syf.530)
Bundan maksat peygamberlerin icmaı ile tevhide delil getirmektedir.ki bununla hem o icma haber verilmiş,hem desteklenmesi için araştırılması emredilmiştir.Yani haberin olsun ki peygamberlerin hepsi Allah’tan başka ilah olmadığı hususunda sözbirliği içindedirler.Hiçbirisi müşrikliği,putperestliği kabul etmemiştir.İsterse ümmetlerinin mümin bilginlerinden,eserlerinden ve ruhlarından sor,veya içtihad ile inceleyip delil getir.
(Elmalılı M.Hamdi Yazır,Hak Dini Kuran Dili,Azim Yayınları,c.7.Syf.53)
Diğer kaynaklar:
Beyanu’l-Hak (Kuran-ı Kerim’in Nüzul Sırasına göre Tefsiri) ,Prof.Dr.M.Zeki Duman,Fecr Yayınları,c.2,syf.232
İbn Cerir Et-Taberi (Taberi Tefsiri),Hikmet Neşriyat yayınları,C.5,Syf.233
El-Esas Fİ’t-Tefsir-Said Havva,Şamil Yayınevi,c.13,Syf.224-225
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder